Mimar Sinan ve Zamansız Eserleri Üzerine Sıcak Bir Sohbet

Kim Bu Mimar Sinan?

Osmanlı döneminin dahi mimarı Mimar Sinan’ı duymayan yoktur. Ancak, onun gerçekte nasıl bir yaşam sürdüğünü düşündünüz mü hiç? Ben de ilk defa Sinan’ın hayat hikayesine derinlemesine daldığımda epey şaşırmıştım. Osmanlı İmparatorluğu’nun zirve dönemlerinde yaşayan Sinan, aslında bir devşirmeydi. 1490 civarında Kayseri’nin Agırnas Köyü’nde doğmuş ve çocuk yaşta İstanbul’a, sarayın gözdesi bir mimar olarak yerleşmiş.

Sinan’ın hayatında en dikkat çekici noktalardan biri, Kanuni Sultan Süleyman zamanında baş mimar olması. Kendi köyümüzün camisi yapılırken işçileri izlerdim, o zamandan beri inşaat işlerine hep merakım vardı. Sinan’ın yeteneği ve azmi, bana hep ilham vermiştir. Sen de böyle bir yetenek geliştirebilir misin, hiç düşündün mü?

Selimiye Camii: Sanatın Zirvesi

Selimiye Camii, Sinan’ın “ustalık eserim” dediği nadide yapılarından biri. Edirne’ye ilk gidişimde bu camii görene kadar, mimarinin gerçekten nefes kesebileceğini düşünmemiştim. Camii’nin kubbesi, mimarlık bilgisiyle beni hayrete düşürmüştü. Kendi tabiriyle, “Mimaride ufuk açan bir yenilik” yapmış Sinan. Bakıldığında, tam 31.3 metre çapındaki kubbesi, aynı dönemde inşa edilen Ayasofya’nınkinden daha büyük!

Bunun tasarımını yaparken neler düşündüğünü merak ederken, düşündüm ki belki de bu başarısı, çocukken inşaat alanlarında izlediğim ustalar gibi detaycılığından geliyor. Sen de bu camiye bakıp Sinan’ın nasıl bir dahilik yarattığına hayran kalacaksın, eminim.

Süleymaniye Camii ve İstanbul’un Silueti

İstanbul’un siluetine baktığımızda, Süleymaniye Camii’ni görmek gelenek oldu desek yanlış olmaz. Gün batarken Haliç’te yaptığım kısa bir yürüyüşte, bu caminin görkemi diğerlerinden nasıl da farklı diye düşünmüşümdür. Yapımı tam yedi yıl sürmüş ve 1557’de tamamlanmış.

İstanbul’da yaşayanlar, bu caminin muhteşem manzarasını hemen fark ederler. İstanbul’un tarihi yarımadasından Süleymaniye’yi izlemek, bana hep şehirde kök saldığım hissini verir. Sen de bir gün İstanbul’a yolun düşerse, bu hissi yaşamalı ve Sinan’ın dehasıyla tanışmalısın.

Küçük Ama Büyük Etki: Şehzade Camii

Şehzade Camii, Sinan’ın “çıraklık eserim” olarak adlandırdığı ilk büyük cami olma unvanını taşıyor. İlk defa bir anlaşmamız gereği buranın avlusunda kahve içmiştim. Sinan’ın simetri konusundaki ustalığını bu camiyi gezdikten sonra anladım. Özellikle burada kullanılan sütun ve kemerlerin düzeni, Sinan’ın detaylara olan ilgisini net bir şekilde ortaya koyuyor.

Bir gün mimari tasarımla uğraşmak istersen, Şehzade Camii’ni gezmeden karar verme derim. Nasıl mı? İnce detaylardaki o müthiş dengeyi görmek seni kesinlikle etkileyecek.

Yapıların Modern Etkileri

Yalnızca tarihi dokusuyla değil, Mimar Sinan’ın eserleri modern mimarlığa da yön vermekte. Üniversite yıllarımda tarih derslerinde öğrendiğim doğrular, Sinan’ın mimari tekniklerinin hala ders olarak okutulmasına şaşırmama sebep olmuştu. Sinan, fakültelerde bu denli övülürken, biz niye onun gibi düşünmeyelim ki, öyle değil mi?

Günümüzde birçok mimar, Sinan’ın tekniklerinden ilham alıyor. Tarihi mekanları gezmek, zevkine varmak bir yana, modern binalara baktığımızda da Sinan’ın izlerini görmek mümkün. Kendi gözlemlerimi ve gezdiğim yerlerde bu bağlantıyı kurmak, tarihin ne denli güçlü bir şey olduğunu anlamama yardımcı oldu.

Sinan’ın mirası: Öğretmen Gibi Bir Mimar

Sinan, sadece yapılarını değil, aynı zamanda birçok öğrenci yetiştirmiş bir usta. Kendi çabamla öğrendiğim tarih bilgilerini arkadaşlarımla tartışırken, Sinan’ın çevresindeki öğrencilere nasıl rehberlik ettiğini düşündüm. İşte tarih derslerinde herkesin bahsettiği o Sinan, bugün hala birçok genç mimara esin kaynağı oluyor.

Belki de, Sinan’ın en büyük gücü, bilgisini paylaşma konusundaki cömertliği idi. Senin de çevrende bilgi paylaşan insanlar var mı? Bazen öyle bir hikaye duyarız ki, hiç unutamayız. Sinan’ın etkisi de böyledir. Gelecek nesillere bırakmak istediğimiz miras hakkında düşünmek istemez misin?

Son Sözler: Geçmişten Geleceğe Sinan’ın İzinde

Mimar Sinan, Osmanlı’nın kalbinde küresel bir iz bırakan nadide bir dahi. Bugün baktığımızda, onun eserleri sadece mimari yapılar değil, aynı zamanda yaşayan tarih belgeleri. Ben her seferinde yeni bir şeyler öğrenirim Sinan’ın eserlerinden. Onunla ilgili bir detayı yakalamak, zaman içinde yolculuk yapmak gibi bir şey.

Bu yazıyı yazarken, tekrar Sinan’ın yaşamına ve yapıtlarına göz atma fırsatım oldu. Eğer bir gün yolun bu eserlerden birine düşerse, Sinan’ın dahiliğini daha yakından hissetmen dileğiyle. Unutma, “Taş yerinde ağırdır” derler, Sinan’ın taşları ise hakikaten yerinde ve gelecekte de ağırlığını hissettirecek türden.