Her Gün Kullandığımız “Para” Kelimesinin Kökeni

Para demişken aklıma hep çocukken bakkala gidip aldığım o lezzetli sakızlar geliyor. Mahallede en çok sakız alan çocuk bendim herhalde. “Para” kelimesi aslında Farsça “pâre” kelimesinden gelir. Bu kelime dilimize geçmiş ve bugün hepimizin dilinden düşmeyen “para” olmuş. Eskiden, para yerine mal veya hizmet karşılığında takas yapılırmış ve ben çocukluğu olanlar bilir; şimdi düşününce, tam da “para”nın modern tanımına denk düşen bir kavram.

Bir gün annem bana 50 kuruş verip “Git kendine istediğini al!” dediğinde, elimde “düşmeyen” o para bana koca bir hazine gibi gelirdi. Şimdi düşünüyorum da, para sadece alım gücünü değil; aynı zamanda bağımsızlık hissini de sembolize ediyor. Düşünsene, daha çocuksun, 50 kuruşun var ve dünya senin!

Birçok Anlamı İçeren “Yasak” Kelimesi

Yasak kelimesinin geçmişi ilginçtir. Orta Asya Türk toplumlarından günümüze kadar değişik anlamlarla gelen bu kelime, yasakların belki de en ilginç olanını içeriyor. Esasında, “yasa” kelimesinin türemesi ile bugünkü halini almış. Gençken mahalle arkadaşlarımla top oynarken bazen yasak olan yerlere giderdik. Bahçe sahipleri genelde bizi kovardı ama o günler hâlâ aklımda.

Yasak olmak; bazen kısıtlayıcı, bazense eğlenceli bir serüvenin kapılarını açıyordu. Zira yasak olanı merak etmek; belki de insanoğlunun en büyüleyici özelliklerinden biri. Sen de şu yasak konuları hep merak eder, sorgular mısın?

“Çalışmak” İçin Yorulmaya Değer mi?

Çalışmak, belki de en fazla kullandığımız kelimelerden biri. Herkes “çalışmak”tan bahseder ama kökenini pek bilmez. Arapça “çalkamak” kelimesinden geldiğini duyduğumda çok şaşırmıştım! Bu kelime aslen, elinden gelenin en iyisini yapmak için çırpınmayı ifade eder.

Lise yıllarımda ders çalışırken saatlerce başım kitaplarda olurdu. O zamanlar nasıl geçtiğini anlamazdım ama büyükler “Çalışan kazanır” derdi. Bir nevi doğrulandı bu söz; zira çalışmanın sonunda elde edilen başarı, insanın içini sıcak bir huzurla kaplıyor.

“Sevgi” Sözden Önce Varlık

Sevgi kelimesi, “sev” kökünden türetilmiş, kökeni Türkçe olan güzel bir kelimedir. Çağlar boyunca aşkla dolup taşan nice edebiyat yapıtına ilham kaynağı olmuştur. Günümüzde de en çok kullanılan kelimelerden biri.

Lise yıllarımdayken, ilk aşkımı ancak “sevgi” kelimesi ile anlatabilirdim. Sana da olur mu bilmem; ama ilk gördüğün anda kalbine yerleşen biriyle tanıştığında diline dolanan o kelimedir “sevgi”. O duyguyu içselleştirdiğimizde, gerçek anlamını daha iyi anlıyoruz sanırım.

Kokusu Mis Gibi “Ekmek”

Ekmek kelimesinin Türkçede bu kadar merkezi bir konumda olduğunu bilmeyen yoktur herhalde. Türk kültüründe “ekmeğini kazanmak” diye bir deyim bile var. Ekmek, Orta Asya Türkçesinden bugüne kadar varlığını sürdürmüş ve hepimizin dilinde yerini almış.

Çocukken annemle birlikte ekmek alırken burnuma gelen o mis gibi taze ekmek kokusu hâlâ burnumda. Fırından yeni çıkmış ekmeğin sıcaklığı, şimdi düşünüyorum da yaşamın devamına dair içimizde umut yeşertiyor. Sen de ekmek alırken burnuna gelen o kokuya karşı koyabiliyor musun?

Bilinçaltımızdaki “Rüya”lar

Rüya kelimesinin kökeni Arapça’dan geliyor ama rüyaların dünyası o kadar zengin ki! Geceleri gördüğümüz bu hayaller, en gizemli anılarımızdan biri haline gelmiştir. Bazen en düşmeyen hayalden daha gerçekçi rüyalar görürüz.

Geçenlerde bir rüya gördüm, çocukluk arkadaşlarımla yeniden bir aradaydık. Benim için inanılmaz bir duyguydu; çünkü o anlar gerçekten yaşandı mı, yoksa bir anının zihindeki izdüşümü mü biliyorum, işte rüya dediğin bu kadar büyüleyici.

Sonuçta, Kelimeler Bizimle Büyüyen Hikayeler

Kelimelerin kökeni ve hikayeleri oldukça ilginç. Onları her gün kullanıyoruz ama kökenlerini ve geçmişlerini bilmek, dilimizi daha anlamlı kılıyor. Bazen tek bir kelime, onlarca anlam ve duyguyu içinde barındırabiliyor. Senin de kullandığın kelimelerin hikayesini merak ettiğin oldu mu hiç? Belki de şimdi, bu satırları okurken başka kelimelerin hikayesini keşfetmek isteyeceksin.

Unutma ki her kelime, geçmişten gelen bir hikaye anlatır ve o hikaye senin yaşamında yeniden şekillenir. Dilimizin gizemlerini keşfetmek, kendimizi daha iyi anlamanın en keyifli yollarından biri. Şimdi, kendi kelime hazineni yeniden değerlendirmenin tam zamanı, ne dersin?