Geleneksel not alma yöntemleri, birçoğumuz için öğrenme sürecinin vazgeçilmez bir parçası olmuştur. Ancak, bu yöntemlerin sıklıkla pasif bir eyleme dönüştüğü görülmektedir. Ders kitaplarından veya sunumlardan ardı ardına cümleleri deftere aktarmak, bilgiyi yalnızca bir kanaldan, yani metin üzerinden işlemeye dayalıdır. Bu durum, beynimizin doğal öğrenme potansiyelini tam olarak kullanmasını engelleyebilir ve notları okumayı sıkıcı bir görev haline getirebilir. Bir süre sonra defter sayfaları, okunduğunda hiçbir şey hissettirmeyen, ruhsuz kelime yığınlarına dönüşebilir.
Ancak, not almanın bu tekdüze dünyası, basit çizimlerin ve görsellerin gücüyle kökten bir dönüşüm yaşamaktadır. Görsel not alma, bilginin akışını ve zihnimizin çalışma biçimini dönüştürmeyi amaçlayan, aktif ve yaratıcı bir süreçtir. Bu yöntem, bir sanat yeteneği gerektirmemektedir; aksine, çöp adam çizmekten, geometrik şekiller kullanmaya kadar herkesin kolayca uygulayabileceği bir beceri setine dayanmaktadır. Görsel not almanın temelinde, not tutmayı pasif bir transkripsiyon işleminden, bilginin derinlemesine işlendiği, sentezlendiği ve dönüştürüldüğü bir keşif yolculuğuna çevirme fikri yatmaktadır. Bu yaklaşım, sadece öğrenmeyi kolaylaştırmakla kalmayıp, aynı zamanda süreci çok daha keyifli ve akılda kalıcı hale getirmektedir.
1. Görsel Not Almanın Bilimsel Temeli: Neden İşe Yarıyor? – Not Alma Yöntemleri
Görsel not almanın yaygınlaşması, modern öğrenme ve bilişsel bilim araştırmaları tarafından güçlü bir şekilde desteklenmektedir. Bu yöntemin arkasındaki en temel bilimsel kuram, Allan Paivio’nun 1971 yılında ortaya attığı Çift Kodlama Teorisi’dir. Bu teoriye göre, insan zihni bilgiyi iki farklı kanaldan işlemektedir: sözel (kelimeler ve dil) ve sözel olmayan (imajlar ve duyusal bilgiler). Görsel not alma, bu iki kanalı eşzamanlı olarak kullanmanın bilincinde bir pratik sunmaktadır.
Bir bilginin hem kelime hem de resim olarak zihinde kodlanması, o bilgiyi hatırlama şansını önemli ölçüde artırmaktadır.Örneğin, bir kişi “köpek” kavramını hem kelime olarak (
k-ö-p-e-k) hem de bir köpeğin görüntüsü, sesi veya kokusu gibi duyusal bilgileri içeren bir imaj olarak saklayabilir. Bu ikili temsil, bilgiye erişimi kolaylaştıran çift yönlü bir yol oluşturmaktadır. Bir kişi kelimeyi hatırladığında, buna bağlı olan görsel imajı da zihninde canlandırabilir; ya da bir görsel gördüğünde, ilgili kelimeyi anımsayabilir. Bu durum, bilginin tek bir kanal yerine iki farklı, ancak birbirine bağlı ağ üzerinde depolanması sayesinde gerçekleşmektedir.
Bu teorinin pratik bir uygulaması olarak, görsel not alma eylemi, “Somutluk Etkisi” adı verilen bir bilişsel fenomeni de harekete geçirmektedir. Araştırmalar, somut isimlerin (örneğin “ev” veya “araba”), soyut isimlere (örneğin “adalet” veya “özgürlük”) göre daha kolay ezberlendiğini ve hatırlandığını göstermektedir. Bunun nedeni, somut kelimelerin zihinde kolayca bir görsel imajla eşleşebilmesidir. Görsel not alma, soyut kavramları bile basit çizimlerle somut hale getirerek beynin bu doğal eğilimini bilinçli olarak kullanmaktadır. Örneğin, bir konuşma sırasında geçen “çözüm” gibi soyut bir kelimeyi dinlerken, onu bir ampul veya bir anahtar olarak çizmek, o kelimeyi soyut olmaktan çıkarıp zihinde kalıcı bir somut imaja dönüştürmektedir. Bu dönüşüm, bilginin sadece tekrar edilerek değil, aynı zamanda daha anlamlı ve hafızanın daha kolay erişebileceği bir formata dönüştürülerek depolanmasını sağlamaktadır.
Bilişsel bilim, beynin sağ ve sol yarım kürelerinin farklı işlevleri olduğunu uzun süredir ortaya koymaktadır. Sol yarım küre genellikle dil, sayılar ve metin gibi doğrusal bilgileri işlemekten sorumluyken, sağ yarım küre görseller, mekânsal farkındalık ve yaratıcılık gibi sözel olmayan süreçleri yönetmektedir. Geleneksel not alma, büyük ölçüde metin ve sayılara odaklanarak, beynin görsel-uzamsal yeteneklerini kullanan sağ yarım küreyi büyük ölçüde atıl bırakmaktadır. Görsel not alma ise, hem yazı yazmayı hem de çizim yapmayı gerektirerek beynin her iki yarım küresini de eşzamanlı olarak çalıştırmaktadır. Bu bütüncül yaklaşım, bilgiyi daha derinlemesine işlemeyi ve daha güçlü sinirsel bağlantılar kurmayı sağlayarak, öğrenme kapasitesini optimize etmektedir. Bu nedenle, görsel not alma, yalnızca “bilgiyi almak” değil, aynı zamanda “bilgiyi işlemek, dönüştürmek ve kalıcı kılmak” için aktif bir bilişsel süreç olarak görülmektedir.
2. Hayatınızı Değiştirecek Faydaları: Not Almak Aslında Bir Dönüşüm Yolculuğu – Not Alma Yöntemleri
Görsel not almanın faydaları, sadece bilimsel teorilerle sınırlı kalmamaktadır; bu yöntem, öğrenme deneyimini bütünüyle dönüştüren pratik avantajlar sunmaktadır. Geleneksel not almanın sunduğu faydaları (bilgiyi düzenleme, aktif katılım, odaklanma) çok daha ileri bir seviyeye taşımaktadır.
Bu yöntem, öğrenme anında aktif katılımı ve odaklanmayı artırmaktadır. Not alırken sadece kelimeleri yazmak yerine, ana fikirleri belirleyip bunları basitleştirilmiş görsellere dönüştürmek gerekmektedir. Bu bilişsel çaba, pasif bir dinleme eyleminden, bilgiyi sürekli olarak sentezlemeyi ve yorumlamayı gerektiren aktif bir sürece geçişi sağlamaktadır. Görsel notlar, ders veya toplantı sırasında zihnin dağılmasını engellemekte ve kişiyi konuya daha sıkı bir şekilde bağlamaktadır.
Görsel notların en güçlü faydalarından biri de, bilgiyi uzun vadeli hafızaya aktarma yeteneğidir. Daha önce bahsedildiği gibi, Çift Kodlama Teorisi sayesinde, bir bilginin hem sözel hem de görsel olarak kodlanması, hatırlama yeteneğini güçlendirmektedir. Yapılan çizimler ve ikonlar, daha sonra notlar gözden geçirildiğinde birer “bellek anımsatıcısı” veya “çapa” işlevi görmektedir. Bir çizim, tüm bir konuşmanın veya karmaşık bir kavramın özünü anında hatırlatabilmektedir. Bu durum, bilgiyi uzun süreli olarak akılda tutmaya yardımcı olmaktadır.
Ayrıca, görsel not alma yaratıcılığı ve eleştirel düşünmeyi de desteklemektedir. Karmaşık bir konsepti basit bir görsel metafora dönüştürme eylemi, bilgiyi farklı açılardan analiz etmeyi ve problem çözmeye yönelik yeni yollar aramayı teşvik etmektedir. Bu süreç, bilgileri kendi kelimeleriyle ve görselleriyle ifade etme becerisini geliştirmektedir. Bu, bir konuyu “ne” olduğunu öğrenmekten, “nasıl” ve “neden” olduğunu anlamaya doğru bir geçişi ifade etmektedir.
Son olarak, bu yöntem öğrenme motivasyonunu ve keyfini artırmaktadır. Görsel not alma, bilginin sıkıcı bir görev olmaktan çıkıp, kişisel bir ifade ve yaratıcılık aracı haline gelmesini sağlamaktadır. Bu süreç, her bireyin kendine özgü bir “görsel alfabesi” oluşturmasına olanak tanımaktadır, bu da notları daha kişisel, eğlenceli ve ilgi çekici hale getirmektedir.Bu kişisel dokunuş, öğrenme sürecini sıkıcı bir yükten, keyifli bir keşif yolculuğuna dönüştürebilmektedir.
3. Yöntemler Arasında Gezinti: Sizin İçin En İyisi Hangisi? – Not Alma Yöntemleri
Görsel not alma, tek bir sabit metodoloji değildir; farklı ihtiyaçlara ve öğrenme stillerine hitap eden çeşitli yaklaşımları içermektedir. En popüler üç yöntem olan Sketchnoting, Zihin Haritalama ve Doodle Notes, her biri kendine özgü amaçlara hizmet etmektedir. Bu yöntemlerin her birini anlamak, kişinin kendi öğrenme yolculuğu için en uygun aracı seçmesine yardımcı olmaktadır.
- Sketchnoting: Yaratıcı ve Kişisel Akış Sketchnoting, Mike Rohde’un tanımına göre, el yazısı, çizimler, el yapımı tipografi, şekiller, oklar ve çizgiler gibi görsel öğelerin bir karışımından oluşmaktadır. Bu yöntem, en kişisel ve serbest akışlı görsel not alma biçimi olarak kabul edilmektedir. Sketchnoting, genellikle konuşma veya toplantı sırasında, anahtar kelimeleri ve fikirleri yakalamak için kullanılmaktadır. Çizimler, kişisel bir “görsel alfabe” oluşturmaktadır; öyle ki, bu notlara dışarıdan bakan biri, kişinin neyi ne ile ilişkilendirdiğini anlamakta zorlanabilmektedir. Bu yöntem, not almayı bir sanatçı olmaya çalışmaktan ziyade, düşünceleri anında görselleştirmeye odaklanmaktadır.
- Zihin Haritalama: Fikirlerin Ağını Kurmak Zihin haritası, karmaşık fikirleri ve aralarındaki ilişkileri görselleştirmek için ideal bir tekniktir. Bu yöntemde, bir sayfanın ortasına ana fikir veya kavram yerleştirilir ve bu merkezden çıkan dallarla alt konular genişletilmektedir. Her bir dal, ana fikirden çıkan bir çizgiyi temsil etmekte ve üzerine anahtar kelimeler veya kısa ifadeler yazılmaktadır. Dalların alt dallara ayrılmasıyla konu daha derinlemesine incelenmekte, çizgiler ve oklar kullanılarak farklı fikirler ve konseptler arasında bağlantılar kurulmaktadır. Zihin haritalama, özellikle beyin fırtınası seansları, proje planlamaları veya bir kitabın ana hatlarını çıkarma gibi yapısal düşünme gerektiren durumlar için çok uygundur.
- Doodle Notes: Yapılandırılmış Etkileşim Doodle Notes, daha çok öğrenme ve ders notları için tasarlanmış, yapılandırılmış bir görsel not alma yöntemidir. Bu yöntem, genellikle öğretmenler tarafından hazırlanan ve öğrenciler için önceden tasarlanmış şablonlar kullanmaktadır. Bu şablonlar, özel yazı tipleri, renk kodlama ve görsel tetikleyiciler gibi belirli özellikleri içermektedir. Doodle Notes, öğrencilerin ders materyaliyle daha etkileşimli bir şekilde çalışmasını sağlamayı hedeflemektedir. Öğrenci, bu yapılandırılmış notlar üzerinde çizimler, renklendirmeler ve diğer etkileşimli görevleri tamamlayarak konuyu daha iyi anlamakta ve akılda tutmaktadır. Bu yöntem, özellikle anahtar kavramların vurgulanması ve derse katılımın artırılması için etkilidir.
Bu yöntemlerin güçlü yönlerini özetlemek, kişinin kendi öğrenme ve düşünme stiline en uygun olanını belirlemesini kolaylaştırmaktadır.
| Yöntem | Ana Amaç | Temel Özellikler | Kimler İçin Uygun |
| Sketchnoting | Kişisel notlar, fikirleri serbestçe yakalama | El yazısı, basit çizimler, serbest akışlı yapı, kişisel “görsel alfabe” | Toplantılar, konferanslar, konuşmalar, kişisel düşünce günlükleri |
| Zihin Haritalama | Karmaşık fikirleri ve ilişkileri düzenleme | Merkezden dallanan yapı, anahtar kelimeler, oklar ve bağlantılarla zenginleştirilmiş ağ | Beyin fırtınası, proje planlama, kitap/ders özeti çıkarma, karmaşık konuları anlama |
| Doodle Notes | Ders notlarını ve öğrenme materyallerini zenginleştirme | Yapılandırılmış şablonlar, renk kodlama, görsel tetikleyiciler, etkileşimli görevler | Öğrenciler, öğretmenler, derslere veya yapılandırılmış materyallere odaklanan bireyler |
4. Başlangıç Rehberi: Mükemmel Olmak Zorunda Değilsin, Sadece Başla! – Not Alma Yöntemleri
Görsel not almaya başlamak, sanıldığının aksine özel bir yetenek veya pahalı bir ekipman gerektirmemektedir. Bu yolculuk, basit bir kalem ve kağıtla bile başlayabilmektedir. En büyük engel, mükemmel çizimler yapma beklentisi olabilmektedir. Oysa bu yöntemin ruhu, mükemmellik değil, samimiyet ve kişisel ifadedir.
Adım 1: “Görsel Sözlüğünüzü” Oluşturun Başlangıç için en önemli adım, kendinize ait bir “görsel alfabe” oluşturmaktır. Bu alfabe, en basit geometrik şekillerle ve sembollerle inşa edilmektedir. Örneğin, bir fikri veya konsepti bir daire veya kutu içine almak, o bilgiye görsel bir ağırlık kazandırmaktadır. Oklar ve çizgiler, farklı fikirler arasında bir yön veya ilişki göstermek için güçlü araçlardır.
Soyut kavramları somutlaştırmak için ikonlar ve çöp adamlar harika bir başlangıç noktasıdır. Örneğin, “fikir” için bir ampul, “zaman” için bir saat veya “başarı” için bir madalya çizebilirsiniz. Çöp adamlar, duyguları, eylemleri ve insanları temsil etmek için oldukça kullanışlıdır; bir çöp adamı mutlu, üzgün veya bir şeyi iterek çaba gösterirken çizebilirsiniz.İlham almak için, Not Alma Yöntemleri
TheNounProject.com gibi sitelere göz atmak, yeni ikonlar keşfetmek için faydalı olabilmektedir.
Uzaktan Çalışanlar İçin Ofis Dizaynı
Adım 2: Etkili Teknikler ve İpuçları Görsel not almanın bir “transkripsiyon” değil, bir “sentez” süreci olduğunu hatırlamak gerekmektedir. Her kelimeyi yakalamaya çalışmak yerine, anahtar kelimelere ve en önemli fikirlere odaklanmak daha verimli bir yaklaşımdır.
Metin, notların omurgasını oluşturmaktadır. Ancak, bu metne özel yazı stilleri eklemek, notların daha dikkat çekici olmasını sağlayabilir. Ana başlıkları büyük harflerle, önemli kelimeleri kalın veya farklı bir fontla yazmak, metnin içinde görsel bir hiyerarşi oluşturmaktadır. Renkler, notları organize etmenin ve derinlik katmanın harika bir yoludur. Kendinizi üç ana renkle sınırlamak, notların dağınık görünmesini engellemektedir. Renkleri, farklı temaları veya kategorileri ayırmak için kullanabilirsiniz. Kapsayıcılar (kutular, daireler, bulutlar) ve çizgiler, notları bölümlere ayırmak ve ilgili bilgileri gruplamak için kullanılmaktadır.
Adım 3: En Popüler Şablon Fikirleri Özellikle başlangıç seviyesindekiler için, önceden tasarlanmış şablonlar veya yapı fikirleri kullanmak süreci kolaylaştırmaktadır. Bu şablonlar, notlarınıza hemen bir yapı kazandırarak, içeriğe odaklanmanızı sağlamaktadır. Popüler şablonlardan bazıları şunlardır:
- Merdiven: Bir sürecin veya konuşmanın adımlarını göstermek için idealdir. Her bir basamak, bir aşamayı temsil eder ve üzerine ilgili bilgi veya çizim eklenmektedir. Not Alma Yöntemleri
- Ev: Güç, istikrar ve yapı sembolü olarak kullanılabilmektedir. Evin farklı bölümleri (çatı, pencereler, kapılar), bilginin farklı kategorilerini veya ana başlıklarını barındırmak için kullanılabilmektedir. Not Alma Yöntemleri
- Ağaç: Zihin haritalamaya benzer bir yapı sunmaktadır. Bir ana fikirden (gövde) çıkan dallar, alt konuları temsil etmektedir. Bu şablonlar yalnızca birer başlangıç noktasıdır; kişisel ihtiyaçlara göre değiştirilip geliştirilebilmektedir. Not Alma Yöntemleri
5. Doğru Aracı Seçmek: Kağıt mı, Ekran mı? – Not Alma Yöntemleri
Görsel not alma pratiği, hem geleneksel fiziksel araçlarla hem de modern dijital uygulamalarla gerçekleştirilebilmektedir. Her iki yaklaşımın da kendine özgü avantajları bulunmaktadır. Not Alma Yöntemleri
Fiziksel Malzemeler Fiziksel bir not defteri ve kalem kullanmanın nostaljik bir cazibesi bulunmaktadır. Kaliteli bir kağıda, dolma kalem veya suluboya kalemleriyle çizim yapmanın verdiği dokunma hissi, birçok kişi için yaratıcılığı beslemektedir. Moleskine veya Leuchtturm1917 gibi markalar, kaliteli kağıtları ve dayanıklı yapılarıyla bu alanda öne çıkmaktadır. Fiziksel not alma, teknoloji olmadan, her an her yerde pratik yapma özgürlüğü sunmaktadır.
Dijital Uygulamalar Teknolojinin sunduğu olanaklar, görsel not alma deneyimini bambaşka bir boyuta taşımaktadır. Tabletler ve akıllı kalemler, sonsuz sayfalar, kolay silme ve düzenleme, notları dijital olarak arama ve paylaşma gibi fiziksel defterlerin sunmadığı avantajlar sağlamaktadır.
Piyasadaki popüler not alma uygulamaları, farklı ihtiyaçlara hitap etmektedir:
| Uygulama Adı | Öne Çıkan Özellikleri | Kullanım Alanları | Artıları | Eksileri |
| Microsoft OneNote | Sınırsız defter oluşturma, el yazısı algılama | Öğrenciler, profesyoneller, çok yönlü not alma | Ücretsiz, çok platformlu senkronizasyon, güçlü arama özelliği | Kare ve çizgiler gibi nesneleri algılamada zayıf olabilmesi |
| Notion | Çok yönlülük, proje yönetimi araçları | Proje yönetimi, detaylı organizasyon, ekiplerle iş birliği | Notları, listeleri, projeleri bir arada tutma, kişiselleştirilebilirlik | İlk kurulum sürecinin karmaşık olabilmesi |
| Samsung Notes | Mükemmel S Pen desteği, el yazısı algılama | Samsung Galaxy Tab kullanıcıları, hızlı not alma | Cihazla tam entegrasyon, mükemmel el yazısı tanıma | Notları düzenlemede diğer uygulamalara göre daha sınırlı olması |
| Google Keep | Basitlik, hız, renkli notlar | Hızlı ve kolay notlar, yapılacaklar listeleri | Otomatik senkronizasyon, sesli not alma, renkli organizasyon | Gelişmiş özelliklerin olmaması |
| Obsidian | Bilgi yönetimi, bağlantılı notlar | Araştırmacılar, yazarlar, bilgi haritası oluşturma | Notlar arasında bağlantılar kurma, Markdown desteği, çevrimdışı kullanım | İlk kurulumun karmaşık olabilmesi |
| Apple Notes | Apple cihazlarıyla tam uyum, el yazısı desteği | Apple ekosistemi kullanıcıları, kolay kullanım | Mükemmel senkronizasyon, sade arayüz, çizim araçları | Sadece Apple cihazlarıyla sınırlı olması |
Bu uygulamalar, bir kullanıcının notlarını yönetme, organize etme ve yaratıcılığını dijital ortama taşıma şeklini dönüştürebilmektedir.
Not Alma Yöntemleri: Yolculuk Şimdi Başlıyor – Not Alma Yöntemleri
Görsel not alma, yalnızca ders veya toplantılardan not tutma pratiği olmaktan çok daha fazlasıdır. Bu yöntem, bilgiyi dönüştürme, yaratıcılığı ifade etme ve öğrenme sürecini kişisel bir keşif yolculuğuna çevirme sanatıdır. Bilimsel olarak kanıtlanmış bir şekilde, beynin her iki yarım küresini de devreye sokarak, bilginin daha derinlemesine işlenmesini ve kalıcı hafızaya yerleşmesini sağlamaktadır. Not Alma Yöntemleri
Bu yolculukta mükemmellik aramak yerine, basitliği ve kişisel ifadeyi benimsemek önemlidir. Önemli olan, defter sayfalarının kelime yığınlarından ibaret olmaması, aksine kendi görsel alfabenizle dolu, canlı ve size özel bir bilgi haritasına dönüşmesidir. Başlamak için ne bir sanat yeteneğine ne de en pahalı araçlara ihtiyaç vardır. Elinizdeki herhangi bir kalem ve defterle, hemen şimdi ilk çiziminizi yaparak bu dönüşümün ilk adımını atabilirsiniz. Bu süreç, sadece bilgiyi daha iyi hatırlamanızı sağlamakla kalmayacak, aynı zamanda öğrenmenin ne kadar keyifli ve eğlenceli olabileceğini de size yeniden hatırlatacaktır.
Not Alma Yöntemleri – Kaynaklar
sanalkursum.com
Etkili Not Tutma Teknikleri ve Faydaları Nelerdir? – Sanal KursumYeni pencerede açılır
sketchnote.school
What is Sketchnoting?Yeni pencerede açılır
yazmakkeyiftir.blogspot.com
visual note-taking sketch note / görsel not alma – YAZMAK KEYİFTİRYeni pencerede açılır
teachhub.com
Why Teachers Should Utilize Sketchnoting in their Classroom – TeachHUBYeni pencerede açılır
en.wikipedia.org
Dual-coding theory – WikipediaYeni pencerede açılır
rocketwheel.com
Final Dual-Coding Theory: The Science Behind Video – RocketwheelYeni pencerede açılır
remarkable.com
Sketchnoting on reMarkable: how to visualize your notesYeni pencerede açılır
yourvisualjournal.com
How to Sketchnote (with no artistic ability at all) – Your Visual JournalYeni pencerede açılır
teacherspayteachers.com
Sketch Notes Template – TPTYeni pencerede açılır
enocta.com
Zihin Haritalama Kavramına Dair Bilinmesi Gerekenler – EnoctaYeni pencerede açılır
canva.com
Ücretsiz Zihin Haritası Oluşturma Aracı – CanvaYeni pencerede açılır
doodlenotes.org
Doodle Notes Examples & IdeasYeni pencerede açılır
minds-in-bloom.com
Brain-Based Doodle Notes for Education – Minds in BloomYeni pencerede açılır
youtube.com
The ONLY 5 Sketchnoting TEMPLATES you’ll need – YouTubeYeni pencerede açılır
trendyol.com
Kalemli Not Defterleri | Şık Tasarımlar ve Fırsatlar! – TrendyolYeni pencerede açılır
reddit.com
Android için en iyi not alma uygulaması: Tavsiyeniz ve öneriniz nedir? : r/NoteTaking