Felsefe Akımları ve Önemli Düşünürler

Felsefe Nedir ve Neden Önemlidir?

Felsefe denince aklınıza ne geliyor? Belki de felsefe derslerinden kalma ağır ve karmaşık konular… Ama aslında felsefe hayatın anlamını sorgulayan, yeri geldiğinde en basit sorulardan en derin tartışmalara varan bir düşünce tarzı. Çoğu zaman kahvaltıda bir simit yerken “Gerçekten kimim ben?” diye düşünen biri misiniz? İşte o da felsefenin bir parçası. Felsefe, çok eski zamanlardan beri insanlığın merak duygusunu tatmin eden bir alan olmuştur. Zaten biz insanoğlunun “Merkezinde ne var bu evrenin?” sorusunu sormadan durabildiği pek nadirdir.

Sokrates ve Sokratik Yöntem

Sokrates, muhtemelen felsefenin rock yıldızı olarak nitelendirilebilecek bir isim. “Kendini bil!” demiştir, ki bu söz adeta klasik bir Türk büyüğünün “Oku evladım, adam ol!” demesi kadar sık duyulmuş olabilir bir zamanlar. Sokrates’in yöntemleri öğrencilerine sorular sorarak bildiklerini zannettikleri şeyleri sorgulamaları üzerine kuruluydu. Bu yöntem sizi biraz rahatsız edebilir. Dürüst olmak gerekirse, ben de bu felsefi sorgulamaları ilk duyduğumda biraz tedirgin olmuştum. Ama düşünsenize, bilginin peşinden koşarken aslında ne kadar da az şey bildiğimizin farkına varıyoruz.

Sokratik Tartışmalar

Sokratik tartışmalar, günümüz tartışma kültürüne de ilham veriyor aslında. İş yerinde biriyle tartışırken, birden “Acaba bu konudaki görüşlerim ne kadar sağlam?” diye düşündüğünüz oldu mu? İşte bu, Sokratik sorgulamanın hayatınıza bir etkisi. Mikrofonu ona verdiğimizde, Sokrates, gerçeğe ulaşmanın en açık ve doğrudan yolu olarak tartışmayı göstermiştir.

Platon ve İdealizm

Platon, Sokrates’in öğrencisi olarak yine felsefenin temellerinden birini atan isimlerden. Onun felsefi düşünceleri, günümüz eğitim sistemine de ilham vermiştir. “İdealar Dünyası” dediği kavramla, gerçekliğin aslında bir gölge olduğunu savunur. Üniversitedeyken bir hocam Platon’u anlatırken, bize “Hayatta sadece yüzeye bakarak yetinmeyin” derdi. İşte Platon’un da anlatmak istediği bu: Görünenin ötesine geçmek.

Platon’un Akademisi

Platon, dünyanın ilk organize eğitim kurumlarından biri olan Akademi’yi kurmuştu. Bugün gitsek, muhtemelen bir kahve molasında “Cappuccino yerine ne içelim?” diye tartışıyorduk. Platon, bu akademide felsefenin yanı sıra matematik, bilim ve politika gibi konularla öğrencilerin zihinlerini geliştirmiştir.

Aristoteles ve Bilim

Hayatınızda en çok düşündüğünüz konular nedir? Hadi tahmin edelim, belki hava durumu, belki de gelecek planları. İşte Aristoteles, o geleceği şekillendiren ilk düşünürlerden biri. Mantık, bilim, biyoloji ve daha fazla konularla uğraşmış ve her birine katkıda bulunmuştur. Anladım diyemem ama onun düşünceleri bugün hala bilim dünyasında yankılanıyor.

Descartes ve Rasyonalizm

Bir sabah uyanıp da “Düşünüyorum, öyleyse varım” diye düşündünüz mü? Bu söz, en azından bir kere dudaklarınızdan süzülmüştür diye tahmin ediyorum. Fransız düşünür Descartes, şüpheyle başlayıp kesin bilgiye ulaşmayı hedeflemiştir. Rasyonalizm akımının bayrak taşıyıcısı olan Descartes, düşüncenin gücüne inanır ve her şeyden şüphe etmek gerektiğini savunur. Aklınıza yatıyor mu? Bence gayet mantıklı!

Kant ve Aydınlanma

Immanuel Kant, Aydınlanma Çağı’nın baş kahramanlarından biri diyebiliriz. “Aklını kullanma cesaretini göster!” derdi, bu da zaten Aydınlanma’nın sloganı değil mi? Her birimizin içinde bir Kant yatıyor olabilir. Yani en azından hayatınızın bir noktasında “Acaba daha fazlasını nasıl öğrenirim?” diye düşündüyseniz. Kant’ın felsefesine göre bilgi, deney ve aklın birleşimiyle ortaya çıkar. Yani aslında sadece yaşayıp görmeli, düşündükçe büyümeliyiz.

Nietzsche ve Nihilizm

Felsefi tartışmalardan bahsedip de Nietzsche’yi es geçmek mümkün mü? O, klasik değerleri baştan sorgulayan, nihilizmi savunan bir düşünürdü. “Tanrı öldü” sözüyle pek çok tartışmaya sebep olmuş, varoluşçu düşünceleriyle adeta düşün dünyasında devrim yapmıştır. Belki de bir şeyleri fazla ciddiye almamak gerektiğini anlatır bize.

Sonuçta, felsefe sadece düşünen insanların alanı değil. Hepimiz hayatımızın bir anında düşünsel ve felsefi sorgulamalara dalabiliriz. Sen de böyle anları daha önce yaşadın mı? Eğer öyleyse, bu zengin felsefi mirasın bir parçası olduğun anlamına gelir. Bir dahaki sefere hayat üzerine düşündüğünde, belki de bu düşünceler daha da anlam kazanacak.