Kaleminizi Güçlendirmek hızlıca güçlendirmek için net bir mesaj belirleyin, cümleleri kısaltın, güçlü fiiller kullanın, gereksiz sözcükleri silin, sesli prova yapın. Bu 10 hile dakikalar içinde metninizi akıcı, ikna edici ve hatasız kılar. Aşağıdaki mini kontrol listesiyle hemen uygulamaya başlayın—ücretsiz yöntemlerdir.
Neden yazım hilesi gerekir?
Okurun zamanı sınırlı; yazı ise rekabet içinde. İyi yazım, mesajın hızlı anlaşılmasını, güvenilir görünmesini ve eyleme geçirmesini sağlar. Küçük dokunuşlar (fiil seçimi, cümle uzunluğu, fazlalık temizliği) verimi katlar. Aşağıdaki 10 hile, blog yazısından e-posta ve rapora kadar her metne uygulanır.
Kısa tablo: 10 hilenin özeti
| Hile | İşlevi | 1 dakikalık uygulama |
|---|---|---|
| Tek cümlelik tez | Mesajı kristalize eder | Başlığa koyacağın ana tezi 1 cümle yaz |
| 3–5 satır paragraf | Okunabilirliği artırır | Her paragrafı 3–5 satırı geçmeyecek şekilde böl |
| Güçlü fiiller | Cümleyi canlandırır | “gerçekleştirmek” → “yapmak” |
| Fazlalık avcılığı | Akıcılık sağlar | “aslında, oldukça, kesinlikle” gibi dolgu sözcükleri sil |
| Sade Türkçe | Anlamı netler | Yabancı kökenli, jargonu yüksek sözcükleri basitleştir |
| Konu–yüklem yakınlığı | Anlam kaymasını önler | Uzun ara cümlelerden kaçın, yüklemi geciktirme |
| Etken çatı | Sorumluyu belirgin kılar | “hata yapıldı” → “ekip hata yaptı” |
| Ritim dengesi | Monotonluğu kırar | Bir kısa + bir orta/uzun cümle döngüsü kur |
| Göster, söyleme | İnandırıcılığı artırır | Soyutu somut örnek, sayı, sahneyle göster |
| %10 budama | Fazlalığı atar | Son turda kelime sayısını %10 azalt |
Görsel önerisi: Yazı masasında notları düzenleyen kişi. Alt metin: “Cümleleri kısaltan ve fazlalıkları silen yazarın notlarıyla dolu Türkçe yazı masası.”
10 Yazım Hilesi (örneklerle) – Kaleminizi Güçlendir
1) Tek cümlelik tez
Ne? Yazının özünü bir cümlede özetle.
Neden? Odak sağlar; başlık, giriş ve sonuç aynı ipliği izler.
Nasıl? “Bu yazıda … savunuyorum/öneriyorum.” kalıbıyla başla; sonra kalıbı sil.
Örnek: “Okunabilirlik, cümleleri kısaltınca artar.”
2) 3–5 satır paragraf kuralı
Ne? Paragrafları göz pedi gibi kısa tut.
Neden? Ekranda tarama (skimming) kolaylaşır.
Nasıl? Her fikir = bir paragraf. 3–5 satırdan uzunsa böl.
Örnek: Girişte tek paragraf yerine iki kısa paragraf.
3) Güçlü fiiller, zayıf isimler
Ne? İsimleşmiş fiilleri fiile çevir.
Neden? Cümle hız kazanır.
Nasıl? “-me/-ma + yapılması” yapılarından kaçın.
Örnek: “Analizin gerçekleştirilmesi” → “Analizi yapın.”
4) Fazlalık avcılığı
Ne? Dolgu sözcük ve tekrarları sil.
Neden? Gürültüyü keser, vuruculuğu artırır.
Nasıl? “aslında, yani, gibi, oldukça, kesinlikle, bence” gibi sözcükleri işlevsizse çıkar.
Örnek: “Bence aslında bu oldukça iyi.” → “Bu iyi.”
5) Sade Türkçe tercihı
Ne? Sade, yerel ve anlaşılır sözcük.
Neden? Okur metni ilk okumada anlar.
Nasıl? TDK yazımına bak, yabancı ve jargonu yüksek sözcüklere eşdeğer sade karşılık bul.
Örnek: “optimizasyon” → “iyileştirme”; “validasyon” → “doğrulama”.
6) Konu–yüklem yakınlığı
Ne? Özne ile yüklemi ayırma.
Neden? Anlam kayması ve nefessiz cümleleri önler.
Nasıl? Ara cümleleri kısa tut, nitelemeleri yüklemden sonra ver.
Örnek: “Okur, özellikle mobilde, uzun cümlelerde, zorlanır.” → “Okur özellikle mobilde uzun cümlelerde zorlanır.”
El Yazısı Mektupların Kaybolan Sanatı: Neden Geri Dönmeli?
7) Etken çatı, net özne
Ne? Etken kullan.
Neden? Sorumluluk ve hareket belirginleşir.
Nasıl? “tarafından” ve “-dır” kalıpları uyarı işareti olsun.
Örnek: “Hata yapıldı.” → “Ekip hata yaptı.”
8) Ritim: kısa–uzun dengelemesi
Ne? Cümle uzunluğunu çeşitlendir.
Neden? Monotonluğu kırar, vurgu yaratır.
Nasıl? Bir kısa cümle. Bir orta/uzun. Tekrarla. Sonunu yine kısa kes.
Örnek: “Bu ipucu basit. Etkisi büyüktür çünkü okuru taşır.”
9) “Göster, söyleme” tekniği
Ne? Soyutu sahneyle kanıtla.
Neden? Beyin somut veriye tutunur: sayı, koku, renk, eylem.
Nasıl? Genellemeyi örnek, veri, mini hikâye ile destekle.
Örnek: “Hızlıdır” demek yerine “okur, ilk 3 saniyede ana fikri görüyor.”
10) %10 budama kuralı
Ne? Son turda kelime sayını en az %10 azalt.
Neden? Fazlalıklar kesilince fikir parlar.
Nasıl? Paragrafları tek tek oku; cümle başlarını ve dolgu sözcükleri hedef al.
Örnek: 1.000 kelimelik yazıyı 900–920 kelimeye indir.
Adım adım: 60 saniyede bir paragrafı keskinleştirme – Kaleminizi Güçlendir
- Tezi işaretle: Paragrafta anlatmak istediğin tek cümleyi kalınlaştır (taslakta).
- Cümleleri kısalt: 25+ kelimelik cümleleri ikiye böl.
- Fiili güçlendir: “gerçekleştirilmiştir” → “yaptık”.
- Fazlalığı sil: “aslında, oldukça, -mış gibi” yapıları uçsun.
- Sesli prova: Takıldığın yerde cümleyi yeniden yaz.
Editör: Eren özdoğan
Uzmanlık: Türkçe yazım/stil kılavuzları, TDK normları, web için okunabilirlik, içerik tasarımı
Deneyim: Blog, ürün metni ve kurumsal dokümanlarda 10+ yıl editörlük; eğitim ve yazı koçluğu
Şeffaflık: Bu yazı, açık erişimli yazım kılavuzları ve alanın kabul görmüş stil ilkeleri taranarak hazırlanmıştır.
Son güncelleme: 27 Ağustos 2025
Kaynaklar – Kaleminizi Güçlendir
TDK Yazım Kılavuzu – https://www.tdk.gov.tr/icerik/yazim-kilavuzu/
Dil Derneği Yazım Kılavuzu – https://www.dildernegi.org.tr/TR,12/yazim-kilavuzu.html
Nielsen Norman Group: Writing for the Web – https://www.nngroup.com/articles/writing-digital/
PLAIN (Plain Language Association International) – https://plainlanguagenetwork.org/
The Economist Style Guide (genel stil başvurusu) – https://www.economist.com/style-guide
Yorum Bırakın